The Noun -İsim

The Noun -İsim

        [δə 'naun]

- əşyanın və ya şəxsin adını bildirən əsas nitq hissəsidir. Buraya təkcə konkret şeylər deyil, əşya və ya şəxsə aid olan mücərrəd sözlər də isim qrupuna daxildir:

a)                    əşyalara xas olan keyfiyyət ifadə edərı sözlər.

beauty ['bju:tı] - gözəllik

 heroism ['heroızm] - qəhrəmanlıq

youth ['ju:Ɵ]       -        gənclik

b)                    əlamət ifadə edən sözlər:

highness ['haınıs ] - alihəzrət

 strongth ['stroƆȠƟ] - güc

c)                     hərəkətlərin isim kimi işlənməsi(cerund - felin isimləşməsidir)

writing ['raıtıȠ]    - yazı

running ['r˄nıȠ] -        qaçış

conversation ['kƆnvə'seıʃən] - söhbət

d)                    mücərrəd məvhumluq ifadə edən sözlər:

time   ['taım]        -        vaxt

information [,ınfə'meıʃən] - məlumat

progress ['prougres]      - tərəqqi,     inkişaf

friendship ['frendʃıp]    - dostluq

knowledge ['nƆlıdӡ]      -        bilik

- leksik-morfoloji quruluşuna görə isimlər 3 yerə bölünür:

-                       sadə isimlər - the simple nouns [δə 'simpl 'naunz]

-                       düzəltmə isimlər - the derivative nouns [δə dı'rivətıv 'naunz ]

-                       mürəkkəb isimlər - the compound nouns [δə 'kƆmpaund 'naunz ]

sadə isimlər - tək bir kökdən ibarət olur:

a pen [ə'pen ], a bag [ə'baeg], a girl [ə' gə.l]

düzəltmə isimlər - kök və şəkilçidən ibarət olur. Şəkilçilər də öz növbəsində iki yerə aynlır. Funksional baxımdan sözdüzəldici və sözdəyişdirici, mövqe baxımından suffiks, prefiks və infiks olur: suffikslər (sona qoşulan) a child [ə'tjaıld]  -        uşaq

childhood ['tʃaıldhud]   -        uşaqlıq

prefikslər (önə qoşulan) a president [ə'prezıdənt]        -        prezident

an ex-president [ən eks'prezıdənt] - sabiq president

infikslər (mürəkkəb sözlər arasmda işlədilən)

a father-in-law [ə'fa:δər ın ,lƆ:]       -        qay(ı)nata

mürəkkəb isimlər ■ - 2 və ya daha artıq kökdən ibarət olur və 3 cür yazılır:

bitişik   a butterflv. [ə'b˄təflaı]    - kəpənək

kərə milçək

defislə  a,baby sitter. [ə'b˄ıbı'sıtə]         - uşaq baxıcısı çağa baxıcı

sözönü ilə a mother-in -law [ə'm˄δər ın ,lƆ:] - qay(ı)nana

                       ana -       qanun

                                       hüquq

leksik mənasma görə isimlər 2 yerə bölünür:

e)                     ümumi isimlər - The Common nouns [δə 'kƆȠkri:t 'naunz]

(aid olduğu bütöv bir sinfi bildirən isimlərdir)

f)                     xüsusi isimlər - The Proper nouns [δə 'propə 'naunz]

(ümumi isimlərdən hər hansı birini digərlərindən fərqləndirmək üçün verilən addır)

Ümumi isimlər də öz növbəsində 2 yerə aynlır:

-                       konkret isimlər - The Concrete nouns [öə 'koȠkri:t 'naunz]

(gözlə görülən, toxunulan və dadılan isimlərdir)

-                       mücərrəd isimlər - TheAbstract noün [δı 'aebstraekt 'naunz]

(gözlə görülə bilməyən, toxunulmayan və dadılmayan isimlərdir)

Konkret isimlər də öz növbəsində 2 yerə aynlır:

a)                    sayıla bilən isimlər - The Countable nouns [δə'kaımtəbl 'naunz]

b)                    sayıla bilməyən isimlər - The Uncountable nouns [δı ˄n'kauntəbl 'naunz]

İsim cümlənin istər baş üzvləri, istərsə də ikinci dərəcəli üzvləri vəzifəsində çıxış edə bilir:

mübtəda:            Müəllim yeni qaydanı izah etdi.

The teacher explained the new rule. kim?

xəbər:   Mənim böyük qardaşım həkimdir.

(ad hissəsi) My elder brother is a doctor.

nəçidir?

tamamlıq: Tələbələr mətni vaxtında tərcümə etdılər.

The students translated thetext intime.

nəyi?

təyin:    Məktəbimizdə kompyuter otaqlan var.

There are computer classes in our school. hansı

zərflik:  a) yer zərfı - Biz tezliklə Bakıda olacağıq.

We shall be in Baku soon. harada?

b)                   zaman zərfi - Üşaqlar yayda müxtəlif yerlərdə dincəlirlər.

Children rest in different places insummer.

nə vaxt?